Veiligstellen van zorg voor wie dat het meest nodig heeft

Het stadsbestuur van Gouda rekent meer op de eigen kracht van de samenleving. Dat betekent dat inwoners voor zorg en ondersteuning niet (meteen) aankloppen bij de gemeente, maar meer zelf doen en familie, vrienden en buren om raad en daad vragen en/of gebruikmaken van bestaande voorzieningen in de stad. 

Door stijgende kosten voor jeugdzorg, maatschappelijke ontwikkelingen zoals vergrijzing, personeelstekorten in de zorg en dalende rijksinkomsten staat het water veel gemeenten aan de lippen. Om passende zorg en ondersteuning beschikbaar en betaalbaar te houden voor inwoners die dat echt nodig hebben, is het noodzakelijk dat de gemeente Gouda aanvragen voor zorg en ondersteuning kritisch beoordeelt. 

“Kritischer dan in het verleden”, voegt wethouder Anna van Popering-Kalkman (onder andere Jeugd en Welzijn) daaraan toe. “Bij elke ondersteuningsvraag wordt daarom breed gekeken: is inzet vanuit de Jeugdwet of andere wetten noodzakelijk, of kan gebruik worden gemaakt van preventieve voorzieningen, zoals zorgoppas, steunouders, wijkcentra of het inzetten van het eigen netwerk. De overheid is niet voor alles de oplossing. Mensen kunnen veel meer zelf dan we soms geneigd zijn te denken. We moeten keuzes maken. Het is simpelweg niet haalbaar en betaalbaar om op de huidige voet door te gaan.”

Duidelijk vastleggen

Uit recente uitspraken van de Centrale Raad van Beroep blijkt dat gemeenten duidelijk moeten vastleggen wat wordt verstaan onder ‘eigen kracht’ van ouders en jeugdigen en hoe dit wordt beoordeeld. Daarom moet de gemeente Gouda de ‘Verordening maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp’ vernieuwen. Daarmee zorgt de gemeente voor duidelijke en eerlijke besluiten over ondersteuning en jeugdhulp. Het voorstel voor de nieuwe verordening heeft het college van burgemeester en wethouders vandaag (woensdag 17 december) naar de gemeenteraad gestuurd. De raad besluit erover.

Zonder de uitleg in de (vernieuwde) verordening mogen aanvragen voor jeugdhulp niet zomaar worden afgewezen op basis van eigen kracht. Door de verordening te vernieuwen, voorkomt Gouda juridische risico’s en blijft hulp beschikbaar voor inwoners die deze echt nodig hebben. 

Naast een duidelijke uitleg van ‘eigen kracht’ en betere rechtszekerheid voor inwoners biedt de vernieuwde verordening nog een ander voordeel: heldere afbakening van de jeugdhulpplicht (wanneer de gemeente wel en geen jeugdhulp biedt). Ook dat moet helpen de kosten van jeugdhulp beheersbaar te houden en de jeugdzorg beschikbaar te houden voor wie dat het hardst nodig heeft. 

Maatregelenpakket

Een vernieuwde ‘Verordening maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp’ is een essentieel onderdeel van het maatregelenpakket in de jeugdzorg en de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) en van de besparingsopgave in het sociaal domein als geheel (sociaal domein is de verzamelnaam voor alles wat te maken heeft met het welzijn van inwoners en met de gemeentelijke zorg en ondersteuning van inwoners met een hulpvraag). Eerder dit jaar ging de gemeenteraad akkoord met dat maatregelenpakket. 

De uitvoering van de maatregelen verloopt inmiddels deels volgens planning, andere onderdelen vragen meer tijd of leveren minder snel het gewenste effect op. Het is waarschijnlijk dat de besparingen voor 2025 niet volledig worden gerealiseerd. Een preciezer beeld kan het college naar verwachting in de loop van 2026 geven. Zorgwethouder Anna van Popering-Kalkman: “In de tussentijd wordt de aansturing op tijdige en effectieve uitvoering van de bestaande maatregelen verder aangescherpt.”